Tỉnh Bến Tre, được hình thành bởi ba cù lao lớn là Minh, Bảo và An
Hóa, nằm ở hạ nguồn Mekong, giữa bốn con sông Mỹ Tho, Ba Lai, Hàm Luông,
Cổ Chiên. Người ta thường gọi ba cù lao này là “ba đảo dừa xanh”. cù lao Minh ngày nay gồm có ba huyện là Chợ Lách, Mỏ Cày và Thạnh Phú, trải
dài theo sông Hàm Luông và Cổ Chiên đến biển Đông hơn 80 km, có các
vùng thổ nhưỡng nước ngọt, lợ, mặn với nhiều nét văn hóa đặc trưng, độc
đáo.
|
Vào địa phận huyện Chợ Lách, ghé chợ Phú Phụng, có thể dùng thuyền nhỏ đi qua cồn Phú Đa thuộc xã Vĩnh Bình. Đây là một cù lao với nhiều bờ bãi còn khá hoang sơ. Đất đai cồn Phú Đa màu mỡ, cây trái sum suê, nhiều nhất là dừa, sầu riêng, nhãn…
Rời Phú Đa, du khách sẽ đến với làng trái cây, làng
hoa kiểng Cái Mơn thuộc xã Vĩnh Thành. Nơi đây là xứ sở của những giống
trái cây ngon như sầu riêng, măng cụt, chôm chôm, xoài, sa-pô-chê, cam
quýt và những loại hoa kiểng nổi tiếng. Nghề làm cây giống và hoa kiểng
có từ khá lâu đời đã giúp cho người dân Cái Mơn có cuộc sống khá giả.
Kiểng thú là một loại kiểng mới xuất hiện thời gian gần đây nhưng cũng
đã gây được sự chú ý và bắt đầu thâm nhập vào thị trường với nhiều
triển vọng.
Đình rắn và nhà cổ
 Đường vào đình Rắn |
Ở Định Thủy, cách thị trấn Mỏ Cày khoảng hai cây số,
có một di tích độc đáo, gợi tò mò cho nhiều người. Đó là đình Rắn với
nhiều câu chuyện và huyền thoại bí ẩn. Đường vào Đình Rắn xuyên qua
những hàng bạch đàn thâm u và vắng lặng. Chuyện rắn thần ở Đình Rắn
được dân gian kể lại nghe lạ và hấp dẫn:
Hồi đó, khoảng năm 1964-1965, khi chiến tranh đã đến
hồi ác liệt, dân Định Thủy tản cư gần hết. Đình Rắn là nơi thường diễn
ra những cuộc họp của các lực lượng cách mạng địa phương. Người ta đồn
rằng cặp rắn thần ngày xưa, dài hơn 20m, mình to như khạp năm cân đã
trở về đình. Nhiều người quả quyết đã trông thấy cặp rắn này! Rắn đi
rạp lúa làm thành lằn lớn, có khi dài cả cây số. Sự thật thì đó là vết
xuồng của bộ đội! Chuyện rắn thần trở về ở đình làng Định Thủy đồn râm
ran khắp nơi…
Ngày nay, đình Rắn được tôn tạo lại trên nền đất cũ ở
ấp Định Nhơn, hoành tráng, to đẹp nhưng vẫn theo kiến trúc cổ của những
đình chùa Nam bộ. Vào các ngày 14, 15, 16 tháng 5 Âm lịch hàng năm,
hàng ngàn dân, khách các nơi đổ về thăm viếng, tham quan hội đình Định
Thủy.
Ở xã Đại Điền có ngôi nhà cổ của cụ Hương Liêm được
xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, ảnh hưởng phong cách kiến trúc của Pháp,
bên trong mang dấu ấn truyền thống. Thời gian từ thi công đến hoàn
chỉnh mất hết mười năm. Ngôi nhà cất theo hình chữ nhật, có diện tích
trên dưới 500 m2, 48 cột lớn nhỏ. Cột bằng gỗ lim và căm xe
núi. Cột cái cao 4,5m, bề hoành (tròn) cỡ 1,2m. Cột hàng nhì cao 3,9m,
bề hoành gần 1m. Cột hàng ba cao 3,5m, bề hoành hơn 80cm. Tất cả xiên,
kèo, cột được vào niêm, ghép mộng, kết cấu, liên thông chắc chắn.
Khách tham quan rất ấn tượng với bức hoành phi “Hiếu
Để Trung Tín” treo cao ở trung tâm gian chính, nằm trên xiên luồn, sơn
son thếp vàng. Các hoa văn, họa tiết ở một số cột được cẩn xà cừ rất
tinh xảo theo phong cách Huế. Nền nhà cổ cao tới bụng người lớn, cẩn đá
hộc lớn, mái lợp ngói âm dương. Nhà cổ Đại Điền là một công trình kiến
trúc có giá trị văn hóa cao, ghi dấu ấn của một thời kỳ quá khứ với
nhiều biến động lịch sử tại cù lao Minh.
Sản vật và ẩm thực độc đáo
Do đặc điểm địa lý với hệ sinh thái đa dạng, cù lao Minh có nhiều sản vật đặc trưng cũng như các món ẩm thực đặc sắc. Về
huyện miền biển Thạnh Phú, đến Thạnh Phong, An Quy, du khách sẽ được
thưởng thức nhiều món hải sản độc đáo như cháo nghêu, vọp nướng, sò
huyết rang me, cua luộc hèm, tôm sú tái chanh.
Ngược về Mỏ Cày, ghé vào nhà lồng chợ thực phẩm của
huyện, sẽ thấy những gian hàng bán mắm tép rất ngon, bởi mắm được làm
bằng tép bạc đất sống ở môi trường nước ngọt, hoặc hơi lợ. Mắm tép Mỏ
Cày có màu vàng đỏ tự nhiên, trộn với đu đủ mỏ vịt (hườm) thơm ngon,
hương vị đậm đà, được làm theo một quy trình nghiêm nhặt, phụ thuộc vào
nắng trời, lên men tự nhiên. Ghé Mỏ Cày, nếu không mua kẹo dừa chính
hiệu thì thật đáng tiếc. Kẹo dừa Mỏ Cày đã có lịch sử và tiếng tăm hơn
nửa thế kỷ, bởi hương vị thơm ngon đặc trưng.
 Xưởng sản xuất kẹo dừa ở Mỏ Cày |
Trở về Chợ Lách sau một chuyến du hành nhiều thú vị,
có thể ghé bất cứ một gian hàng dọc đường nào để mua biếu cho người
thân ít trái cây đặc sản của vùng đất đầu nguồn cù lao Minh. Sầu riêng
Chín Hóa, Sáu Ri đã trở thành những thương hiệu được ưa chuộng. Ngoài
ra còn có chôm chôm, nhãn da bò… Sau cùng, có thể ghé chợ Phú Phụng mua
vài ký ốc gạo Phú Đa để luộc hoặc lể ra làm gỏi với đu đủ bào và da heo
hấp cơm. Món đặc sản dân dã này để lai rai với bạn bè rất… hợp lý!
